Mehmet Hanifi GÜLEL
Sektör temsilcileri, dökme ihracatına izin verilmesi için ihracatçıların elinde bulunan kontratların bir kısmını gerçekleştirmek için Ticaret Bakanlığı ile bir dizi görüşmelerin yapıldığını aktarıyorlar.
‘’Eldeki yağlar %30 daha ucuz satılacak’’
Bu yıl yüksek rekolte beklentisinin uluslararası piyasada fiyatları 2 euro gerilettiğine dikkat çeken Köklü Zeytincilik Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Kürlek, “Türkiye’de çiftçiler şu anda tüccara malını satmak istiyor ancak, dökme ihracatın kapalı olduğu için alım yapamıyor. Dökme zeytinyağı ihracatının yasak olmasından dolayı, paketli ürün ihracattı da sınırlı yapılıyor. Türkiye’de önceki sezonlardan kalan zeytinyağı, eğer bu ihraç edilemezse ikinci sınıf yağ olarak yüzde 30 daha ucuz satılacak’’ dedi.
150 bin ton civarında zeytinyağı stoku bulunuyor
Dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına yönelik yasağın 1 Ağustos 2023’te getirildiğini ve 1 Kasım tarihinde sonlanması öngörülen ilave tedbirlerin süre verilmeden uzatıldığını hatırlatan Kürlek, bu uygulama sonucunda Türkiye’de ciddi bir zeytinyağı stokunun oluştuğunu kaydetti.
Bir önceki hasat döneminden 100 bin ton devreden bir stokun olduğunu ve akabinde Afrin bölgesinden yaklaşık 30 bin tonun Türkiye’ye getirildiğini anlatan Kürlek, ‘’Yani 130 bin ton devreden bir stok oluştu ve geçen yıl da 180 bin ton rekolte elde edildi. Toplamda 310 bin ton zeytinyağımız oldu. İç piyasa zeytinyağı tüketim miktarı yaklaşık 120 bin ton. Bunu düşürdüğümüzde yaklaşık 150 bin ton civarında fazlalık elde kaldı. Şu an Türkiye’de çiftçiler yağını satmak istiyor ama tüccar da ihracat kapalı olduğu için satın almıyor. Çiftçiler negatif etkilenmeye başladı. İç piyasada yağın litresi 190 lira ile 200 lira seviyesinde bulunuyor’’ diye konuştu.
Eldeki stoklar ham yağ oldu
Uluslararası fiyat düşüşün sebebinin 2024-2025 sezonunda beklenen rekolte artışı olduğunu ifade eden Mustafa Kürlek, Akdeniz çanağındaki ülkelerde zeytin çiçeklerinin bol olması ve rekoltenin iyi gözükmesinden kaynaklandığını aktardı. Bir yıl önce AB’de zeytinyağı fiyatlarının 3.8 ile 4 euro civarında olduğunu hatırlatan Kürlek, ‘’Arz sorunundan dolayı dünya fiyatlar günümüzün fiyatlarına yükseldi.
Şimdi alıcı ülkeler hasada kısa süre kaldığı için alımları durdurdular ve fiyatlar piyasada geriledi. Eğer ihracat açık olsaydı minimum 80 bin ton zeytinyağı ihraç ederdik. Bu miktarı ortalama olarak 7 eurodan satardık. Yaklaşık 560 milyon euroluk bir ihracatın olması mümkündü. Şu an satsak 5 eurolardan zor satılır. Geçen yılın sızma yağları, ham yağ oldu ve yaklaşık yüzde 30 katma değer kaybı var. Bu ürün uzun süre depolanmaz. Avrupa’da özellikle İtalya ve İspanya’nın yanı sıra ABD ve Japonya’da Türkiye’nin büyük alıcı konumdalar’’ dedi.
