Güneş yanığı risk faktörleri nelerdir? Güneş yanığı belirtileri nelerdir? Güneş yanığı ile ortaya çıkabilecek komplikasyonlar nelerdir? Güneş yanığına ne düzgün gelir? Bebeklerde güneş yanığına ne düzgün gelir?
Seher Alp
6 min read
Güneş yanığı cildin güneş ışığından yahut güneş lambası üzere yapay kaynaklardan gelen ultraviyole, yani kısaca UV, ışığa çok fazla maruz kalmasından ötürü süreksiz olarak iltihaplanmasına verilen isimdir. Ciltte ağrıya, olağandan sıcak, ve kızarmış bir görünüme neden olur. Daha hafif hadiselerde çeşitli mesken ilaçları güneş yanığının rahatlamasını bir kaç saat içinde sağlayabilir, lakin ancak güneş yanığının bütünüyle solması günler sürebilir.
Tekrar tekrar güneş yanığına neden olacak düzeyde ağır UV ışığına maruz kalmak, bireyde koyu lekeler, ve kuru yahut kırışık cilt üzere öteki cilt hasarların oluşması riskini artırır. Bu durum birebir vakitte örneğin melanom üzere cilt kanseri çeşitlerinin oluşması riskini artırabilir. Güneş yanığı, geniş bölgelerde ortaya çıktığında tehlikeli sistemik tesirlere yol açarak hayatı tehdit edebilmektedir. Bu sebeple açık derili bireyler ve bilhassa de çocuklar güneşe çıkarken kesinlikle şapka ve güneş gözlüğü üzere kollayıcı aksesuarlar kullanmalı ve güneş kremi sürmeyi ihmal etmemelidirler. Güneş yanığı risk faktörleri nelerdir? Güneş yanığı belirtileri nelerdir? Güneş yanığı ile ortaya çıkabilecek komplikasyonlar nelerdir? Güneş yanığına ne düzgün gelir? Bebeklerde güneş yanığına ne uygun gelir?
GÜNEŞ YANIĞI RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Güneş yanığı için risk faktörlerinin bir kısmı şu halde sıralanabilir:
* Açık ciltli olmak, mavi gözlü olmak ya da kızıl yahut sarı saçlı olmak,
* Ağır güneş alan sıcak bir bölgede yahut yüksek rakımlı bir bölgede yaşamak,
* Açık havada çalışmak,
* Güneş ışığını yansıtan deniz, havuz , kumsal, karlı bölgelerde bulunmak,
* Korunmasız olarak cildi sistemli olarak güneş ışığına yahut solaryum üzere yapay kaynaklarından yayılan UV ışınına maruz bırakmak.
GÜNEŞ YANIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Güneş yanığının tipik bir belirtisi, çoklukla her hareketle acı veren, kızarmış bir cilttir. Ek olarak cilt yavaşça şiş ve kaşıntılı da olabilir. Önemli yanıklarda ciltte içi sıvı dolu kabarcıklar da bulunabilir. Şiddetli ağrı yahut kabarma varsa, doktora başvurmak gerekir. Güneş yanığına aşağıdaki belirtilerden rastgele biri eşlik ediyorsa kısa mühlet içerisinde bir sıhhat kuruluşuna başvurulması çok değerlidir:
* Bulantı ve kusma
* Baş ağrısı
* Ateş
* Titreme
* Boyun tutulması
* Şayet bebekler ya da küçük çocuklar güneş yanığına maruz kaldıysa, her durumda bir doktora başvurulmalıdır.
GÜNEŞ YANIĞI İLE ORTAYA ÇIKABİLECEK KOMPLİKASYONLAR NELERDİR?
Sürekli güneş yanığı ile sonuçlanacak biçimde güneşe maruz kalmak bireyin öteki cilt hasarı durumlarını ve kimi hastalıkları geliştirmesi riskini artırır. Bu başka durumlar ortasında cildin erken yaşlanması yani foto yaşlanma, prekanseröz cilt lezyonları ve cilt kanseri bulunur.
Güneşe daima maruz kalma ve tekrarlanan güneş yanığı, ciltte süregelen doğal yaşlanma sürecini hızlandırır ve bireyin olduğundan daha yaşlı görünmesini sağlar. UV ışığından kaynaklanan bu tıp cilt değişikliklerine foto yaşlanma ismi verilir.
Foto yaşlanmanın sonuçları ortasında bağ dokularının zayıflaması nedeniyle cildin direncinin ve elastikiyetinin azalması, derin kırışıklıklar, kuru ve pürüzlü bir cilt, yanaklarda, burunda ve kulaklarda ince kırmızı damarlar, çoğunlukla yüzde ve omuzlarda çiller, ile deri yüzeyinde, bilhassa yüzde, ellerde, kollarda, göğüste ve sırtın üst kısmında diğer hiçbir değişiklik yapmadan oluşan koyu yahut renksiz lekeler olan maküllerin ortaya çıkması bulunmaktadır.
Prekanseröz deri lezyonları ise güneşten ziyan gören bölgelerde pürüzlü ve pullu lekeler olarak gözlemlenmektedir. Ekseriyetle açık derili insanlarda görülen bu olağandışı hücre gelişimleri çoğunlukla baş, yüz, boyun ve ellerinin güneşe maruz kalan bölgelerinde ortaya çıkarlar. Bu lezyonlar vakit içerisinde cilt kanserine dönüşebilirler. Prekanseröz deri lezyonlarına tıpkı vakitte aktinik keratoz yahut solar keratoz olarak ta isimlendirilmektedir.
Güneş yanığının ortaya çıkmadığı hadiselerde bile çok güneş ışığına maruz kalmak, melanom üzere cilt kanseri cinslerinin gelişmesi riskini artırır. Ağır ultraviyole ışık deri hücrelerinin DNA yapısına ziyan verebilir. Bilhassa çocukluk ve ergenlik devrinde gerçekleşen güneş yanığı, bireyin hayatının ilerleyen periyotlarında melanom gelişmetirme riskini artıracaktır.
Cilt kanseri, yüz, dudaklar, kulaklar, baş derisi, boyun, ense, göğüs, kollar, eller, bacaklar ve sırt dahil olmak üzere bedenin en çok güneş ışığına maruz kalan bölgelerinde gelişme eğilimi gösterir. Kimi cilt kanseri cinsleri, küçük bir şişlik yahut kolay kolay kanayan, kabuklanan, güzelleşen ve tekrar açılan bir yara üzere ortaya çıkar.
Melanom mevcut bir benin formunun değişmesine yahut yeni, kuşkulu görünen bir benin ortaya çıkmasına neden olabilir. Uzun periyodik güneşe maruz kalan bölgelerde ise lentigo maligna ismi verilen bir melanom tipi gelişebilir. Bu tip melanom ise cilt rengi, düz bir nokta olarak başlar ve yavaşça yoğunlaşarak genişleme eğilimi gösterir. Bu sebeplerden ötürü ciltlerinde ani bir büyüme, rahatsız edici bir değişiklik, güzelleşmeyen bir yara, ya da benlerde bir değişiklik ya da yeni bir ben farkeden bireylerin doktora görünmeleri tavsiye edilir.
Güneş gözlerde de güneş yanığına neden olabilir. Çok fazla UV ışığı retinaya, merceğe yahut korneaya ziyan verebilir. Lens üzerinde gerçekleşen güneş hasarı lensin bulanıklaşmasına yani katarakta yol açabilir. Güneş yanığına maruz kalmış gözler ağrılı ya da çapaklı bir görünüme sahip olabilir. Bunların yanı sıra kornea üzerinde meydana gelen yanığa birebir vakitte kar körlüğü ya da fotokeratitis ismi verilir.
GÜNEŞ YANIĞINA NE GÜZEL GELİR?
Güneş yanığı durumunda, cildin gereğince soğutulması kıymetlidir. Cilde soğuk tatbiki, acıyı hafifletir ve iltihabı önler. Bununla birlikte, buz küpleri üzere çok soğuk hususlar tedavi için uygun değildir. Soğuk suya batırılmış havlu kullanmak kâfi olacaktır. Soğuk kompres uygulamasına en az yarım saat ve mümkünse yanık bölgedeki ağrı kesilinceye dek devam edilmelidir. Ek olarak bol sıvı alımı kıymetlidir; zira güneş yanığı nedeniyle ciltten fazla ölçüde sıvı kaybı olur.
Güneş yanığı için konutta tanınan olarak uygulanan yanık cilde yoğurt soğuk sürülmesi, soğuk olduğundan yalnızca acıyı hafifletebilir,fakat ciltte yanık nedeniyle oluşan iltihabi durumu güzelleştirici bir tesiri yoktur. Ek olarak, süt eserlerindeki bakteriler enfeksiyonları tetikleyebildiğinden, yoğurt, peynir üzere besinleri cilde sürmekten kaçınmak gerekir. Cilde diş macunu sürmek de yarardan çok ziyan getirecek bir uygulama olduğundan, asla yapılmaması gereken bir uygulamadır.
Papatya yahut aloe vera içeren eserler iltihap giderici özelliği nedeniyle yanık bölgeye sürülürse güzelleşmeyi hızlandırır. Fakat cilde rastgele bir merhem ya da krem sürmeden evvel içeriğindeki rastgele bir hususa karşı alerjiniz olup olmadığını test etmek için öncelikle cildinizde küçük bir alana sürerek denemeniz güvenlik açısından gereklidir. Yanık bölgelere günde birkaç kere nemlendirici jeller ve losyonlar uygulamak sıvı kaybını minimumda tutmaya yardımcı olur.
BEBEKLERDE GÜNEŞ YANIĞINA NE YETERLİ GELİR?
Bebeklerin cildinin güneşe karşı çok hassas olduğu unutulmamalıdır. Bebeklerde güneş yanığı oluşumunu önlemek için onları serin, nemli ve direkt güneş ışığından uzak tutmak önerilebilir. Bilhassa yenidoğan bebekleri direkt olarak güneş ışınlarına maruz bırakmamak gerekir. Mümkün olduğunca güneşten gözetici kıyafetler giydirilmeli ve gölge alanlarda vakit geçirilmelidir. Güneşten esirgeyici giysiler ve gölgelik mevcut değilse, bebeklerde ve küçük çocuklarda güneş kremi kullanmayı düşünebilirsiniz. Bebeğinizin cildine uygun olan güneş hami krem tipleri için doktorunuza başvurabilirsiniz.
